به گزارش راهبرد معاصر؛ پیشرفتهای ایران در حوزه فناوریهای نظامی طی سالهای اخیر که در مواردی همچون به غنیمت گرفتن پهپادهای پیشرفته RQ-170، اسکن ایگل، RQ-9، عکسبرداری و فیلمبردای دقیق از ناوهای آمریکا در منطقه، سرنگونی هواپیماهای جاسوسی آمریکا نمود پیدا کرده، موجب جلب توجه بسیاری از کارشناسان نظامی و نیز محافل رسانهای جهان شده است.
نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» که از سوی اندیشکدهای به همین نام منتشر میشود و از نشریات صاحبنام غربی در حوزه سیاست خارجی و امنیتی به شمار میرود، اخیراً در مقالهای به قلم «مایکل روبین» به بررسی کلی پیشرفتهای نظامی ایران و عوامل زمینهساز این پیشرفتها پرداخته است.
نویسنده مقاله در ابتدای یادآوری میکند: در حالی که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پولهای گزافی را صرف خرید تجهیزات نظامی پیشرفته آمریکایی میکنند، تحریمهای طولانی آمریکا از یک سو و تصمیمات راهبردی جمهوری اسلامی ایران باعث شده است که این کشور در عرصه نظامی به خودکفایی برسد و به صنایع داخلی خود متکی باشد. به گفته مایل روبین، با بررسی اجمالی آمارهای دولتی میتوان متوجه شد که نسبت هزینههای نظامی به تولید ناخالص داخلی در کشورهای امارات و عربستان بسیار بیشتر از ایران است؛ با این حال ایران راهکارهای دیگری را برای جبران این کمبود اندیشیده است.
وی میافزاید: بهطور تاریخی بسیاری از کشورهای خاورمیانه رویکردی همراه با تردید به فناوری داشتهاند، اما ایران همواره در این منطقه یک استثنا بوده است. در اوایل قرن بیستم زمانی که فناوریهایی مانند تلگراف و رادیو تازه به منطقه آمده بود، مبلغان افراطی سعودی –که دیدگاههای وهابی دارند- در برابر این فناوریها مقاومت میکردند؛ آنها حتی تا دهه 1970 میلادی با تلویزیون مخالف بودند زیرا اعتقاد داشتند که تلویزیون، کودکان را از خدا دور میکند. در مقابل، هم مردم و هم دولتهای ایران از قرن گذشته تاکنون تقریباً فناوریهای نسل جدید (نسبت به زمان خودشان) را با آغوش باز پذیرفتهاند. مثلاً در حالی که کشورهای عربی در ابتدا مقاومت فرهنگی شدیدی در برابر اینترنت از خود نشان دادند، ایران در سال 1993 [1372 شمسی] بهعنوان اولین کشور در منطقه خلیج فارس به شبکه جهانی متصل شد.
نویسنده مقاله نشنال اینترست در ادامه به بحث اصلی خود یعنی پیشرفتهای ایران در عرصه فناوریهای نظامی وارد میشود و خاطرنشان میکند: مهندسان و دانشمندان ایران در طراحی تجهیزات مبتنی بر فناوریهای روز جهان بسیار توانمند هستند. بهعنوان مثال، ایران 10 سال قبل اولین ماهواره بومی خود را در مدار زمین قرار داد و رئیسجمهور وقت ایران اعلام کرد این دستاورد حاصل رویکرد الهی ایرانیان به علم است. از آن زمان تاکنون ایران چندین ماهواره دیگر را به مدار زمین فرستاده و ماهوارههای دیگری را نیز در دست تولید دارد که بهزودی در مدار قرار خواهند گرفت. دستیابی به فناوری پرتاب ماهواره [تولید موشکهای ماهوارهبر بومی] امکان توسعه فناوری موشکهای بالستیک بومی را نیز برای ایران فراهم کرده است.
مایکل روبین سپس به پیشرفتهای ایران در حوزه فناوری نانو اشاره میکند و مینویسد: دولت ایران سرمایهگذاری در حوزه نانو را تشویق میکند و رهبر ایران نیز در سال 2015 در هنگام بازدید از یک نمایشگاه فناوری نانو با اشاره به اینکه ایران در حوزه نانو جزو هفت کشور برتر جهان است، به محققان ایرانی توصیه کرد که هر روز در فکر پیشرفتهای بیشتر در این حوزه باشند.
وی میافزاید: در ایران المپیادهایی با حمایت دولت در حوزه نانو برگزار میشود و دانشجویان برتر در این حوزه با یکدیگر رقابت میکنند. برگزاری این المپیادها فرصت خوبی را برای شناخت و استخدام دانشجویان برتر در حوزه نانو فراهم میآورد. تاکنون یازده جشنواره فناوری نانو در تهران بهمنظور فراهم شدن منابع برای دانشجویان و تسهیل همکاری بین شرکتهای ایرانی و خارجی، برگزار شده و دوازدهمین جشنواره نیز در ماه اکتبر برگزار خواهد شد.
نویسنده مقاله نشنال اینترست در ادامه به پیشرفتهای ایران در زمینه طراحی و توسعه هواپیماهای بدون سرنشین میپردازد و خاطرنشان میکند: با اتفاقات اخیر در خلیج فارس، سوریه و عراق، مشخص شد که ایران تا چه حد در زمینه هواپیماهای بدون سرنشین پیشرفت کرده است. ایران اولین پهپاد خود را در 1985 [1364 شمسی] یعنی یک یا دو دهه قبل از سایر کشورهای منطقه، عملیاتی کرد. امروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی احتمالاً بیش از 10 مدل پهپاد در اختیار دارد که جدیدترین آنها قادر است هم در روز و هم در شب با استفاده از جیپیاس به مدت 12 ساعت بیوقفه پرواز کند.
مایکل روبین در مقاله خود با تأکید بر اینکه ایران با وجود محدودیتها به تلاش خود برای دستیابی به آخرین فناوریهای نظامی ادامه میدهد، مینویسد: سپاه پاسداران اخیراً در مانورهای نظامی خود از تجهیزات مبتنی بر هوش مصنوعی برای هماهنگسازی قایقها، هواپیماها، تانکها و پهپادها در جریان یک عملیات فرضی گسترده استفاده کرد. سپاه پاسداران در جریان نبرد با داعش در سوریه نیز چنین تاکتیکهایی را به کار گرفته بود.
وی در پایان مقاله با اشاره به این نکته که در روز اوایل ژوئن (اواسط خرداد) سرتیپ علیرضا صباحیفرد فرمانده پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بود ایران سامانههای جدیدی برای کشف و انهدام پهپادهای رادارگریز در اختیار دارد، خاطرنشان میکند: تنها دو هفته بعد از مطرح شدن این اظهارات، ایران یک پهپاد آمریکایی را ساقط کرد. سرنگونی این پهپاد نشان داد که آمریکا نباید پیشرفتهای ایران را بهراحتی نادیده بگیرد.
منبع: تسنیم